به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، اواخر سال ?? و سال ?? به دنبال رشد شديد نرخ ارز قيمت خودروهاي وارداتي نيز در حد زيادي افزايش يافت. اين در حالي بود که بسياري از واردکنندگان در آن زمان از ارز مرجع ???? توماني براي واردات خودرو استفاده کردند اما خودروي وارد شده را به نرخ ارز آزاد تا ???? توماني به فروش رساندند.
اگرچه اين تخلفات در همان زمان اعتراض بسياري از کارشناسان را به دنبال داشت اما هم‌اکنون کميسيون اصل ?? مجلس شوراي اسلامي در گزارش خود اين تخلفات را تاييد کرده و از مفاسد ديگري نيز در روند واردات خودرو به کشور پرده برداشته است.
در گزارش اين کميسيون آمده است:" کميسيون اصل ?? مجلس شوراي اسلامي به دنبال شکايات متعدد به اين کميسيون مبني بر تفاوت فاحش قيمت حاشيه بازار خودروهاي وارداتي با قيمتهاي اعلام شده سازمان حمايت از مصرف کنندگان و توليدکنندگان و سوءاستفاده رانت‌خواران و سفته‌بازان از بازار خودروهاي وارداتي و اجحاف به مصرف‌کنندگان و عدم پرداخت کامل حقوق دولت و مالياتهاي قانوني، در شهريورماه ???? کارگروهي براي بررسي اين موارد تشکيل داد".
در بخش ديگري از اين گزارش با عنوان وقت شناسي با رانت اطلاعاتي آمده است:" در مهر ماه ???? ناگهان شاهد افزايش حجم ورود خودروهاي گران قيمت آن هم درست پيش از اعلام ممنوعيت واردات اين خودروها بوديم. براساس آمار گمرک ايران در مهر ماه ???? در مجموع ???? دستگاه خودرو وارد کشور شده است که از اين نظر در مقايسه با آمار واردات ماه‌هاي قبل با حدود ??? دستگاه افزايش، ?/? درصد رشد را نشان مي‌دهد که تا حدودي مي‌توان آن را طبيعي دانست. اما ميانگين قيمت خودروهاي وارداتي نشان مي‌دهد که بخش عمده اي از اين خودروها از نمونه‌هاي گران قيمت بوده‌اند که مدتي بعد ممنوعيت ثبت سفارش و واردات آنها به اجرا درآمد.
متوسط قيمت هر خودروي وارد شده به کشور در مهر ماه ???? ، ?? هزار دلار بوده است، مقايسه اين مبلغ با ارقام ?? تا ?? هزار دلاري ماه‌هاي پيش از آن به روشني حکايت از افزايش سهم خودروهاي گران قيمت در سبد واردات خودرو دارد. شمار اين خودروها هرچند در مقايسه با حجم کلي واردات ناچيز به نظر مي‌رسد اما سودِ گاه تا ?? درصدي آنها ارزش تلاش توسط بعضي از واردکنندگان براي دستيابي به رانتهاي اطلاعاتي را نشان مي‌دهد".
کميسيسون اصل ?? مجلس با تاييد تخلف صورت گرفته در واردات خودرو با ارز مرجع ???? توماني و فروش آن به نرخ ارز آزاد آورده است:" با وجود توضيحات ارائه شده و محدوديت‌هاي ارزي، واردات خودرو با ارز مرجع و فروش آنها در بازار آزاد موجب اعتراضهاي شديدي شد و اين اعتراضها به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي نيز کشيده شد و معاون وزير بهداشت با انتقاد از عملکرد بانک مرکزي گفت: «به جاي اين که ارز مرجع را به داروهاي حياتي مورد نياز و برخي تجهيزات پزشکي که امروز مهمترين اولويتهاي کشور هستند، اختصاص دهند، آن را براي واردات لوازم آرايشي و خودروهاي لوکس درنظر گرفته‌اند».
براساس گزارشهاي گمرک، ارزش ريالي تمامي خودروهاي وارداتي در هفت ماهه اول سال ???? با دلار ???? توماني محاسبه شده است و اين در حالي است که وزير صنعت، معدن و تجارت پيش از اين اعلام کرده بود که از تير ماه به بعد ارز ???? توماني به واردات خودرو تخصيص پيدا نکرده است. ضمن اينکه عمده واردات در نيمه دوم سال ?? نيز بر اساس ثبت سفارش‌هاي انجام شده با ارز مرجع بوده که حقوق و عوارض گمرکي آن نيز با تعرفه ?? درصد ارز مبادله‌اي پرداخت شده که تقريباً معادل تعرفه ?? درصدي ارز مرجع بوده است.
با توجه به مراتب مذکور، دستگاه‌هاي ذيربط به منظور جلوگيري از حيف و ميل بيت‌المال و رانت خواري عده‌اي خاص و معين، متعهد گرديده بودند که براي خودروهايي که هنوز به فروش نرسيده و يا قبل از شماره‌گذاري قرار دارند حداقل نسبت به دريافت مابه‌التفاوت مبلغ ثبت سفارش ارز مرجع به ارز مبادله اي از طريق بانکهاي عامل از مشتريان و واردکنندگان اقدام کرده و حقوق و عوارض گمرکي را نيز با نرخ ارز مبادله‌اي دريافت کنند.
اما متاسفانه دستگاه‌هاي مسوول نه تنها نسبت به تعهدات خود اقدامي نکردند بلکه همزمان با افزايش نرخ ارز از ???? تومان مرجع به ??.??? ريال مبادلاتي، تعرفه ?? درصدي را به ?? درصد کاهش دادند و عملاً منافع رانت‌خواران تأمين و نسبت به بيت‌المال و حقوق مصرف کننده بي‌توجهي شد.
براساس ديگر نتايج تحقيقات کميسيون اصل ?? مجلس "بررسي آمار ثبت سفارش واردات خودرو نشان دهنده انحصار در واردات اين محصول و ضرورت بازنگري در قواعد حاکم بر آن است" و تعداد زيادي ثبت سفارش صوري به دلايل " ?- آماده سازي فضاي لازم براي استفاده به‌هنگام از تحولات، تصميمات و مقررات. ?- گرفتن فرصت ثبت سفارش از ديگران به علت اشباع تقاضا و تکميل سقف مجاز تقاضاي واردات خودرو. ?- فروش امتياز ثبت سفارش‌هاي انجام شده در مواقع مقتضي به متقاضيان با قيمتهاي متنوع بنا به اقتضاي شرايط. ?- فشار بر مسوولان مبني بر وجود بازار تقاضاي خودروهاي خارجي در تيراژهاي بالا به منظور تصميم سازي و اجبار آنان بر موافقت با واردات ?- اخذ ارز از بانک و عدم انجام واردات و سوء استفاده از آن" صورت گرفته است.
کميسيون اصل ?? مجلس در بخش نتيجه‌گيري گزارش خود اعلام کرده است:" کميسيون با توجه به گزارشهاي اخذ شده، توضيحات مسوولان ذيربط و جلسات منعقده در اين خصوص، نتايج ذيل را در مورد خودروهاي وارداتي اعلام مي‌کند:?- استفاده نادرست از منابع ارزي و سرمايه بيت المال در اين روند محرز است. ?- سوءاستفاده برخي از واردکنندگان و دلالان از فرصت بحران ارزي و اقتصادي کشور مسلم است. ?- سوء مديريت در برخي از دستگاه‌ها مشهود است. ?- عليرغم هشدار و اعلام مراتب از سوي کميسيون اصل نود به دستگاه‌هاي ذيربط (براساس جلسات برگزارشده، جلسات هماهنگي با مسوولان دستگاه‌هاي مرتبط، مکاتبات مکتوب و هشدار مکرر که مستندات آن در پرونده موجود است) کوتاهي آنها در انجام وظيفه قانوني خود محرز است. ?- کاهش تعرفه واردات برخلاف قانون مصوب مجلس از ?? درصد به ?? درصد.
در نهايت اين کميسيون از برخورد با واردکنندگان متخلف خبر داده و اعلام کرده است:" مديران و مسوولان خاطي دستگاه‌هاي مرتبط با موضوع و واردکنندگان متخلف که با ارز مرجع واردات خودرو انجام داده و آزاد به فروش رسانده‌اند و يا نسبت به مديريت بازار حسب تعهدات و مسؤوليتهاي خود اقدام نکرده‌اند به عنوان متهمان پرونده به قوه قضائيه معرفي مي‌گردند. ?- کليه واردکنندگان خودرو جهت پرداخت ماليات به سازمان مالياتي کشور معرفي مي‌گردند و سازمان امور مالياتي مکلف است نسبت به اخذ مالياتهاي قانوني اقدام و گزارش امر را به مجلس ارائه کند. ?- وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور جلوگيري از سوءاستفاده هاي ناشي از ثبت سفارش، نسبت به اتخاذ سازوکار لازم اقدام و نتيجه را به مجلس شوراي اسلامي ارائه کند".
منبع: ايسنا